Sara’s kerstverhaal: draagmoederschap, reisdocumenten & recht op gezinsleven

_{Door Nikki Vreede en Vera Kidjan}

Job en Melchior zijn een gelukkig, getrouwd stel met een grote wens: samen een kind opvoeden. Wanneer Melchiors zus aanbiedt haar eicellen te doneren, lijkt die wens ineens een stuk dichterbij te komen. Met Jobs semen wordt een embryo gemaakt. Samen gaan ze op zoek naar een draagmoeder die niet alleen bereid is het kind te dragen, maar ook goed beschermd wordt in het hele proces. Zorgvuldigheid staat voorop. Daarom schakelen ze familierechtadvocaten in, zowel in Nederland als daarbuiten.

Via officiële kanalen komen ze uiteindelijk in contact met Maria, een vrouw uit Mexico die openstaat voor het draagmoederschap. Vanaf het eerste moment is de intentie van alle betrokkenen helder: Job en Melchior zullen het kind opvoeden in Nederland, omringd door hun familie en vrienden.

De zwangerschap verloopt voorspoedig. In juli erkent Job het ongeboren kind bij de Nederlandse burgerlijke stand. Een maand later reizen Job en Melchior naar Mexico, vastbesloten om bij de geboorte aanwezig te zijn. En dan, begin september, wordt Sara geboren. Job en Melchior zijn dolgelukkig. Ze nemen ouderschapsverlof op en stellen zich voor dat ze na een paar maanden terug zullen vliegen, ruim op tijd voor de kerstdagen.

Maar net wanneer ze denken dat het zwaarste achter de rug is, begint de ellende.

Buitenlands draagmoederschap niet wettelijk geregeld

Naast de gebruikelijke slapeloze nachten stuiten ze op bureaucratische muren. De Mexicaanse autoriteiten melden dat hun documenten een willekeurige controle moeten ondergaan. Dit zonder tijdslimiet en zonder duidelijk vooruitzicht wanneer de controle zal worden afgerond. Het kan maanden duren. Hun Mexicaanse advocaat boekt geen enkele vooruitgang. Wanneer er eindelijk bericht komt vanuit de Nederlandse autoriteiten, is het slecht nieuws: het verzoek voor een Nederlands reisdocument, dat al in september is ingediend, wordt na twee maanden afgewezen.

De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken stelt dat Sara’s identiteit en Nederlandse nationaliteit niet kunnen worden vastgesteld. De reden: in Nederland is nog steeds niet wettelijk geregeld hoe moet worden omgegaan met kinderen die via buitenlandse draagmoeders worden geboren.

Terwijl de feestdagen naderen, groeit de druk. Vrienden en familie in Nederland dringen erop aan dat ze thuiskomen. De kosten lopen op, de emoties lopen op. Job en Melchior besluiten dat afwachten geen optie meer is. Ze maken bezwaar tegen de afwijzing en vragen de voorzieningenrechter om de zaak met spoed te behandelen.

Spoed, belangen en een rechter die moet kiezen

De voorzieningenrechter moet eerst bepalen of er voldoende reden is om snel in te grijpen.

“Natuurlijk”, zegt de rechter, “moet de betrouwbaarheid van Nederlandse reisdocumenten worden bewaakt. Die mogen alleen worden verstrekt aan mensen van wie de Nederlandse nationaliteit of Nederlandse verblijfsstatus vaststaat”.

Maar daar tegenover staat een gezin dat al meer dan drie maanden vastzit in Mexico. Melchior heeft geen verlof meer. Zijn werk in Nederland wacht. Bovendien twijfelt de rechter er niet aan dat Job Sara’s biologische vader is, en dat alle betrokkenen—Job, Melchior én Maria—altijd hebben gewild dat Sara in Nederland zou worden opgevoed. Het is volgens de rechter ook aannemelijk dat vastgesteld zal worden dat Sara de Nederlandse nationaliteit heeft of binnenkort zal krijgen.

En dan is er nog iets: Sara heeft recht op gezinsleven. Haar ouders wonen in Nederland, hun thuis en sociale netwerk liggen daar. Dat belang weegt zwaar. Zwaarder dan de redenen van de minister om het reisdocument te weigeren.

Het oordeel: hoop in zicht

De rechter is duidelijk: binnen één week moet de minister een laissez-passer of ander noodreisdocument verstrekken, zodat het gezin kan terugkeren naar Nederland.

En zo gebeurt het. De dag na de uitspraak ligt het document klaar. Job, Melchior en kleine Sara stappen het vliegtuig in. Net op tijd om de kerstdagen door te brengen met hun familie en vrienden.

Een kerstverhaal met een prachtige afloop en een hoopvol begin van het nieuwe jaar.

Heeft u vragen over draagmoederschap, reisdocumenten of gezinshereniging? Ons team staat klaar om u te adviseren.

Wij wensen iedereen fijne feestdagen en een rechtvaardig nieuwjaar!