Tot 1 oktober 1998 kon alleen aan kinderen die in Nederland, de Nederlandse Antillen of Aruba waren geadopteerd het Nederlanderschap worden verleend^[1]. Met de inwerkingtreding van het Haags adoptieverdrag 1993 is deze mogelijkheid verruimd^[2].

Vanaf 1 oktober 1998 worden minderjarige kinderen die buiten Nederland in overeenstemming met dit Verdrag zijn geadopteerd en van wie ten minste één adoptieouder Nederlander is, van rechtswege Nederlander. dit geldt alleen voor ‘sterke’ adopties^[3].

Woont u als Brit in Nederland of bent u echtgeno(o)t(e)/ (geregistreerd) partner van een Nederlander en vraagt u zich af of en hoe u de Nederlandse nationaliteit kunt verkrijgen zonder uw Britse nationaliteit te verliezen? In dit artikel vindt u meer informatie over naturalisatie, Brexit en dubbele nationaliteit.

In het nieuwe coalitieakkoord is een passage opgenomen over meervoudige nationaliteit en behoud van het Nederlanderschap:

Recent werden door ons kantoor enkele zaken betreffende dubbele nationaliteit succesvol afgerond.

Op dinsdag 30 juni 2020 stemde de Eerste Kamer in met een initiatiefvoorstelvan Tweede Kamerleden van D66, PvdA, 50PLUS en GroenLinks. Zij stelden begin 2019 voor om tijdelijke uitzonderingen op de Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) te creëren om de mogelijkheid van meervoudige nationaliteit voor Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk te verruimen.

Dubbele nationaliteit is een actueel thema. In het nieuws waren enkele Marokkaanse Nederlanders die afstand willen doen van hun Marokkaanse nationaliteit en tegelijkertijd diende een meerderheid van de Kamer een voorstel in voor een Brexit noodwet die toestaat dat Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk hun Nederlanderschap behouden als zij de Britse nationaliteit aannemen. Hoe zit dit?

De kranten stonden er vol mee, de burgemeester en politici vonden er wat van en de petitie tegen zijn uitzetting werd door bijna 30.000 burgers getekend. Daniël Buter, een 19-jarige geboren en getogen Amsterdammer, werd in detentie geplaatst nadat bij zijn aanvraag voor een Nederlands paspoort bleek dat hij de Nederlandse nationaliteit was verloren. Hoe kan zoiets gebeuren?

Nederlander worden kan op 3 manieren: door naturalisatie, door een optieprocedure of door geboorte uit een Nederlandse vader of moeder.

De Rijkswet op het Nederlanderschap is ingewikkeld; of en hoe je Nederlander kunt worden is voor iedereen anders. Er zijn tal van regels en uitzonderingen om rekening mee te houden. Onze advocaten van de nationaliteitsdesk zijn gespecialiseerd in zaken als naturalisatie, optie en dubbele nationaliteit. Zij kunnen je adviseren en helpen bij het indienen van een aanvraag of het voeren van een procedure.

Voor diplomaten, consulair medewerkers en medewerkers van internationale organisaties (samengevat de geprivilegieerden) gelden andere regels.

Verlies van de Nederlandse nationaliteit kan automatisch gebeuren, soms zelfs zonder dat je het weet. Ook kan de Nederlandse nationaliteit worden ingetrokken.

Het terugkrijgen van de Nederlandse nationaliteit is een moeizaam proces en niet altijd mogelijk. Het is verstandig contact op te nemen met een van onze advocaten voor advies op maat. 

Automatisch verlies van de Nederlandse nationaliteit kan gebeuren als je:

Minderjarigen die langdurig in het buitenland wonen en een tweede nationaliteit bezitten, kunnen hun Nederlandse nationaliteit automatisch kwijtraken wanneer hun ouders hun paspoort niet tijdig vernieuwen.

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 20 mei 2020 bepaald dat ook bij het automatische verlies van het Nederlanderschap door verkrijging van een andere nationaliteit onderzoek moet worden gedaan naar de gevolgen van dat verlies in het individuele geval.

Door Elles Besselsen

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 20 mei 2020 bepaald dat ook bij het automatische verlies van het Nederlanderschap door verkrijging van een andere nationaliteit moet worden onderzocht of de gevolgen in het individuele geval niet onevenredig zijn. In de huidige Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) is hier geen ruimte voor.

Een Nederlander die vrijwillig een andere nationaliteit verkrijgt, verliest automatisch zijn Nederlanderschap. Op deze regel zijn slechts drie uitzonderingen. Het Nederlanderschap gaat niet verloren als:

1. de Nederlander in het land van die andere nationaliteit is geboren en zijn hoofdverblijf daar heeft ten tijde van de verkrijgen van die andere nationaliteit;
2. de Nederlander voor het bereiken van de 18-jarige leeftijd voor een ononderbroken periode van tenminste vijf jaren in het land van die andere nationaliteit zijn hoofdverblijf heeft gehad; of
3. de Nederlander gehuwd is met een persoon die die andere nationaliteit bezit.

Eerder overwoog de Afdeling dat Nederlanders die met een dubbele nationaliteit na tien jaar verblijf in het buitenland hun Nederlanderschap verloren, met terugwerkende kracht weer Nederlander kunnen worden wanneer de gevolgen van het verlies uit het oogpunt van EU-recht onevenredig zijn. Het gaat hierbij om concrete en voorzienbare gevolgen op het moment van verlies.

Dit geldt nu dus ook voor diegenen die hun Nederlanderschap automatisch zijn verloren door verkrijging van een andere, niet-Europese nationaliteit.

De evenredigheidstoets in de praktijk

De evenredigheidstoets kan plaatsvinden bij een paspoortaanvraag of bij een verzoek tot vaststelling Nederlanderschap bij de rechtbank. De evenredigheid van het verlies van het Nederlanderschap zal niet worden getoetst als de betrokkene een andere EU-nationaliteit bezit. Er is dan immers geen sprake van verlies van het Unieburgerschap en de bijbehorende EU-rechten.

De IND maakt de afweging of het verlies van het Nederlanderschap onevenredige gevolgen heeft voor de uitoefening van rechten die het Unieburgerschap met zich meebrengt, zoals het vrij verkeer en verblijf op het grondgebied van een EU-lidstaat, de mogelijkheid om in de EU te werken of studeren, het genieten van diplomatieke en consulaire bescherming, en de eerbiediging van het familie en gezinsleven en het belang van het kind.

De betrokkene moet dit met zoveel mogelijk documenten onderbouwen. De volgende bewijsstukken zijn met name relevant:

• Baanaanbod of contractvoorstel;
• Arbeidsovereenkomsten;
• Salarisstroken;
• Inschrijving in een Kamer van Koophandel;
• Aangiften samen met bijbehorende aanslagen van de belastingdienst;
• Inschrijving- of toelatingsbewijzen van scholen of universiteiten;
• Eigendomsbewijzen van onroerend goed;
• Betalingsbewijzen van tickets en andere reisbescheiden;
• Visum- en in- en uitreisstempels in het paspoort;
• Verklaring van familieleden en bekenden;
• Uittreksel uit een bevolkingsadministratie;
• Geboorteakte;
• Huwelijksakte en akte van geregistreerd partnerschap; en
• Bewijs van familieband(en) en rechtmatig verblijf van het familielid in een EU-lidstaat.

Als wordt geconcludeerd dat het verlies van het Unieburgerschap onevenredige gevolgen heeft, dan herkrijgt de aanvrager met terugwerkende kracht het Nederlanderschap. Als dit niet wordt geconcludeerd, dan blijft het verlies van Nederlanderschap in stand. Tegen dit besluit kan bezwaar worden gemaakt.

Heeft u het Nederlanderschap verloren vanwege langdurig verblijf in het buitenland of door verkrijging van een andere nationaliteit en bent u van mening dat het verlies onevenredige gevolgen voor u heeft? Neem dan contact op met Elles Besselsen voor advies.

Nationaliteitsrecht-expert Hermie de Voer sprak met Eelco Keij van de Stichting Nederlanders Buiten Nederland (SNBN) over het Nederlandse nationaliteitsrecht. De podcast is op de website van de stichting of hieronder te beluisteren.

In deze podcast, live sinds 9 January 2019, licht partner en specialist Nederlands nationaliteitsrecht Hermie de Voer toe, op welke manieren de Nederlandse nationaliteit of dubbele nationaliteit verkregen kan worden. Als uitsmijter geeft zij een voorbeeld van een zaak met Brexit-aspecten!

Thomas van Houwelingen gaf in het NPO radioprogramma EenVandaag een toelichting op de problemen die Nederlanders in het buitenland kunnen ondervinden wanneer hun paspoort verloopt. 

Het arrest Tjebbes e.a./Minister van Buitenlandse Zaken betreffende automatisch verlies van het Nederlanderschap is gepubliceerd.

In samenwerking met IN Amsterdam (het voormalige expat center Amsterdam), publiceerden we recent een artikel over het verkrijgen van dubbele nationaliteit op het webportaal voor expats van de gemeente Amsterdam: 'I Amsterdam Living'. Dit webportaal biedt allerlei praktische informatie voor expats op het gebied van wonen en werken.